Husytyzm obecny był w historii czeskiej ponad stulecie. Ramy czasowe tej epoki są datowane na lata 1371-1485. Jan Hus prawdopodobnie urodził się w 1371 r. (dokładny rok urodzenia nie jest znany), stał na czele grupy uczonych, próbujących reformować znajdujący się w kryzysie kościół, za co w lipcu 1415 r. został spalony na stosie w Konstancji jako heretyk. Apogeum epoki husyckiej był rok 1485, kiedy podczas posiedzenia Sejmu w miejscowości Kutna Hora została zawarta tzw. Ugoda Kutnohorska, która jednocześnie zakończyła okres czeskiej reformacji.

Rewolucja husycka jest oczywistym fenomenem zarówno w czeskiej jak i europejskiej historii późnego średniowiecza. Współczesna historiografia mówi o rewolucji husyckiej, jako o „rewolucji przed rewolucjami“. W zasadzie była to pierwsza wielka rewolucja w historii, podczas której w 1419 r. wydarzyła się pierwsza praska defenestracja. W dniu 30 lipca tego samego roku uzbrojony tłum pod wodzą Jana Żiżki i Jana Żeliwskiego, kaznodziei z kościoła Marii Panny Śnieżnej, stał przy ratuszu na Nowym Mieście w Pradze i domagał się uwolnienia husytów, znajdujących się w więzieniu. Kiedy ich żądanie zostało odrzucone powstańcy weszli do ratusza i wyrzucili przez okno urzędników miejskich na czele z burmistrzem. Po roku husyci sformułowali własny program, który składał się z 4-ch tzw. artykułów praskich. Pierwszy dotyczył przyjmowania krwi Chrystusa pod postacią wina. Drugi artykuł domagał się prawa do swobodnego głoszenia Słowa Bożego, trzeci zaś odbierał duchowieństwu władzę świecką, czwarty artykuł głosił potrzebę karania za grzechy śmiertelne i społeczne. O programie ruchu husyckiego mówiono też podczas soboru w Bazylei (1433), a w wyniku negocjacji zostały ogłoszone „Igławskie kompaktaty“ (1436), porozumienia, w których program husytyzmu został przyjęty przez Kościół Katolicki i husytów, jako przejaw osiągniętego kompromisu przez strony.

Można powiedzieć, że procesy rewolucyjne zakończyły się w 1434 r. historyczną walką pod Lipanami, w której wojska koalicyjne pokonały najbardziej rewolucyjny odłam husytyzmu (radykalni husyci – taboryci i „sierotki“), w skład którego wchodzili katolicy i umiarkowani husyci. Chociaż bitwą pod Lipanami kończy się rewolucja husycka, nie oznacza to końca epoki husyckiej, jak niektórzy sądzą. Kontynuował ją rząd czeskiego króla husyckiego Jerzy z Podiebradu, panującego w latach 1458-1471.

Czeską reformacją nazywamy długi proces reformowania średniowiecznego kościoła. Proces ten został rozpoczęty przez grupę uczonych z uniwersytetu praskiego na czele z Janem Husem, proces oparty na dziele angielskiego reformatora Jana Wiklifa. Czeska reformacja po długich perypetiach osiągnęła swoją kulminację wraz z ogłoszeniem Kutnohorskiego pokoju religijnego. Jest to dokument, w którym na trwałe zostały zagwarantowane osiągnięcia rewolucji husyckiej, które były odkupione krwią husyckich żołnierzy Boga. Przyjęcie Kutnohorskiego pokoju religijnego było inicjatywą epokową i ponadczasową. Na następne 31 lat potwierdził on zgodność z rezultatami soboru w Bazylei (kompaktaty) i przede wszystkim gwarantował wolność wyznania, lub mówiąc inaczej, wolność sumienia. Każdy mógł samodzielnie wybrać wiarę katolicką bądź husycką, a nikt nie miał prawa ingerencji w wybór. Wolność wyznania czeska reformacja przeniosła i do nowej epoki, i dlatego podobnie do rewolucji husyckiej nazywana jest „rewolucją przed rewolucją“. Powodem tego określenia jest też fakt, że czeska reformacja rozpoczęła się 100 lat przed europejską reformacją, z jej 2-ma znanymi przedstawicielami Martinem Lutrem i Janem Kalwinem. Czeską reformację, produktem której było powstanie Jednoty Braterskiej, pierwszego kościoła reformacyjnego, można uznać za ważny wkład narodu czeskiego w europejskie dziedzictwo duchowe, który w tym względzie daje mu prawo śmiało być na równi z narodami Anglii czy Francji.