Słyszeliśmy nowinę o węgierskim krali
albo
Pieśń husycka o królu Zygmuncie Luksemburczyku

Zachowany tekst pieśni znajduje się na wewnętrznej stronie przedniej okładki XV-wiecznego kodeksu (Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu). Przeznaczony był do śpiewania o czym świadczą nieczytelne już niestety 2 linijki zapisu nutowego. Być może była to forma epickiej melorecytacji.
Pieśń pochodzi prawdopodobnie ze Śląska ale jednoznaczne są w niej wpływy czeskie wskazujące, iż może to być bardzo dowolne tłumaczenie, przeróbka czeskiego lub morawskiego oryginału. Być może pieśń „przyszła” na Śląsk razem z husyckimi emisariuszami lub husyckimi oddziałami. Prawdopodobna jest także teza, iż jej przekładu dokonano w obozie wojsk Zygmunta Korybutowicza ciągnącego do Pragi przez północne Morawy w roku 1422.
Z treści pieśni możemy wnioskować, iż dotyczy bitew pod Kutną Górą i Niemieckim Brodem z roku 1422. W tekście odnajdujemy opis wycofania się Żiżki z Kutnej Góry („Hore”) i zajęcie jej przez Luksemburczyka. Otoczenia żiżkowego obozu, groźby wygłodzenia husytów oraz przebicia się w walce wozowego taboru („Żyżka sie wytoczy”).
Następnie pojawia się opis przybycia posiłków dla Żiżki z Pragi („Prażący są zwiedzieli, rącze się zjachali”) i pościgu za Luksemburczykiem cofającym się na Niemiecki Brod („Gdzie są krola zwiedzieli, za nim są bieżeli”). W tekście wymieni są także 2 panowie morawscy: Haśek z Valdśtejnu i Ostrowa (Jeszko Ostrowski) i Wacław z Kravař (pomylony chyba z Janem Krawowskim – w tym okresie jeszcze zajadłym przeciwnikiem husytów).
Wiersz jest pełen drwin, obelg i pogardy dla króla Zygmunta Luksemburczyka, a nie zabrakło też przypomnienia jego kłamstwa i wiarołamstwa wobec Jana Husa ("A lepiej ci było w Konstancy słowki przą daci").

Słyszeliśmy nowinę o węgierskim krali
Coż nam Czeszy prawili, temu myśmy się śmiali.
Żyżka z Hore pojechał, Kral do Hore jał,
Aby ony legł, palił – nie, kto się mu branił.

„Wy niewierni prażący, gdzież ki wam dias kazał!?
Albo musicie przed głodem zjachaci z broda?”

„A, niewierny króliczku, nie mow tego
Niż sie Żyżka wytoczy, niejedny Niemiec cepy przeskoczy”.

Krol ci stał na Horze: „Biadaż mnie, miły Boże!
A już mnie głowka boli – w Czechach nie po mej woli”

Prażący są zwiedzieli, rącze się zjachali,
Gdzie są krola zwiedzieli, za nim są bieżeli.
Coż pan Jeszko Ostrowski: „Nie mow tego, kralu węgierski !
A lepiej ci było w Konstancy słowki przą daci,
Niżli prażaczkow mieczem dobywaci”.
Coż rzekł pan Jan Krawowski: „Pojach przecz, krolu węgierski !
Nie bywaj dalej, źle się u nas miele”.

A ty, panie Janiczku, nie daj się zabici.
Podź z nami na Konstancy, będziemy cie baczący:
Świnickiego piwka damyć dosyć pici,
Ale pancerze i paski nasze byci.

Tady si nejsem úplně jistý, zda přesně rozumím tomu, čemu se oni smáli. Zřejmě tomu, co jim Češi vyprávěli o Zikmundovi a když to poznali na vlastní kůži, tak jim patrně zmrzl úsměv na rtech ...

_________________
Super omnia vincit veritas (3Ezd 3, 12)
Ego sum via veritas et vita (J 14, 6)

Přibližný překlad Danielova úvodu ke slezské husitské písni pro ty, kterým to připadalo méně srozumitelné...

_________________
"Poprávu užasli a budou žasnout králové a knížata celého křesťanstva nad tím, že vám byla vlita tak veliká moudrost." sarkasticky odvětil Zikmund Lucemburský, 1419

Ja to rozumim tak - źe Ćesi vypravieli Slezanum,Polakom o tem jak bili a viteźili Luksemburcika (Słyszeliśmy nowinę o węgierskim krali )
- a posluchaći se smali na tu radostnou pro ni novinu (Coż nam Czeszy prawili, temu myśmy się śmiali).

Děkujeme bratru Kolssteynovi za překlad!

Ano, taky jsem si to tak vyložil, ale pro jistotu jsem se zeptal ...

Ale že by se katolické Slezsko a katolické Polsko radovalo nad tím, že čeští arcikacíři vítězili nad Zikmundem, to se mi moc nezdá ...

_________________
Super omnia vincit veritas (3Ezd 3, 12)
Ego sum via veritas et vita (J 14, 6)

A proć ?
Ta liśka rezava - w 1382-1384 zkouśel obsadit polsky kralovsky trun a bojoval w Wielkopolsce, w 1392 r planoval rozdeleni Polski najednou z kniźetim Wladyslawem Opolczykiem, nesutale podporovala řád nemeckych ritiřu proti Polsku (mimo inne: soudni rosudki Luksemburcika tendencni po starnie kriźaku), a w roce 1410 kdyź trvala velka valka z kriżaky zautoćil na Polsku.
malo kto v tehdejśi Polsce miel rad Zygmunta Luksemburćika.

Ale třeba zas na začátku válek, kolem roku 1421 se v Polsku cítil bezpečně a svoji návštěvu tam zdržoval. Právě tehdy se z Polska nakonec vydal do Čech a jak se praví, svou nepřátelskostí si od sebe odradil některé z pánů, kteří stáli do té doby při něm.
Takže i pohled na Zikmunda byl z obou zemí odlišný a v následujících letech snad nebyl tak vyhrocený jako mezi Zikmundem a Čechy...
Já se přiznám, že text té písně mi není úplně ještě srozumitelný. Nemyslím překladem, ale tím co vyjadřuje.
Já to nejdřív pochopil jako že Poláci slyšeli, že Zikmund dostává u nás na frak a smáli se tomu, protože jim to přišlo neuvěřitelné.
Ale možná to bude tak, jak to vykládáte vy: kolektivní spolusdílení radosti....?
...čemu však příliš nerozumím překladem, je toto často se opakující slůvko z textu v citaci...

_________________
"Poprávu užasli a budou žasnout králové a knížata celého křesťanstva nad tím, že vám byla vlita tak veliká moudrost." sarkasticky odvětil Zikmund Lucemburský, 1419

No, dejme tomu ...

Ale např. jedním z důvodů ukončení první mise Zikmunda Korybuta v Čechách (který nesměl přijímat z kalicha, neboť si to jeho strýc a polský král Vladislav nepřál!), byl konsenzus z Melna mezi polsko-litevskou unií a řádem německých rytířů z podzimu r. 1422. V březnu r. 1423 došlo v Kežmarku k jednání mezi Vladislavem Jagellonským a Zikmundem Lucemburským, kde se římský král připojil k dohodě z Melna, čímž vlastně podpořil polsko-litevskou unii v zápase proti Řádu.
A mimochodem. Polský královský dvůr v čele s králem se naivně domnívali, že by Korybut mohl navrátit české kacíře zpět do ovčince římské církve.

_________________
Super omnia vincit veritas (3Ezd 3, 12)
Ego sum via veritas et vita (J 14, 6)

rącze się zjachali
rącze - rychle
zjachali - dostavili se, dorazili ( posil z Prahy )

to je od slova "jechać"?
Proč mě to vůbec nedošlo? Díky za vysvětlení!

_________________
"Poprávu užasli a budou žasnout králové a knížata celého křesťanstva nad tím, že vám byla vlita tak veliká moudrost." sarkasticky odvětil Zikmund Lucemburský, 1419

Relacje między Królestwem Polskim a husytami były rózne - choć nigdy Polska nie zaangażowała sie po stronie krucjat.
Biskup Zbigniew Oleśnicki dążył do zablokowania jakichkolwiek przyjaznych kontaktów - ale udawało mu sie to bardzo słabo.

Edykt wieluński (1424) grożący karami za wspieranie husytów - pozostał na poziomie martwej litery prawa.

Jagiełło akceptował i i popierał I wyprawę Korybutowicza do Czech - bez jego przyzwolenia byłaby ona niemożliwa do zoorganizowania.
Pamiętajmy też że Jagiełło i Witold nie wysłali tylko swego krewniaka książątko Zygmunta Korybuta- ale wysłali i wsparli Namiestnika. Na tle sytuacji dopiero co nawróconych Litwinów i całej złozonej sytuacji Polski w Europie - to było całkiem sporo.

Na drugą wyprawę Zygmunta Korybutowicza król "przymknął oko" skoro wiele razy mógł go za to np. uwięzić a tego nie zrobił.

W 1433 roku doszło do wspólnej polsko – husyckiej wyprawy zbrojnej przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu, poprzedzonej zawartą rok wcześniej oficjalną ugodą pabianicką. Wielu Polaków walczyło w szeregach wojsk husyckich, a po zajęciu przez husytów części Śląska, obszary przez nich opanowane graniczyły z Królestwem Polskim. Dwukrotnie w latach 1421 i 1431 na uniwersytecie krakowskim odbyły się oficjalne dysputy z delegacjami husytów.
Trudno sobie wyobrazić aby wyprawy husytów na Słowacje (np. na Spisz z roku 1433) mogły sie odbyć bez "milczącej zgody" Jagiełły.
Abraham Zbąski, Dobko Puchała czy Piotr Polak - nie tylko nie ponieśli żadnej kary ale wręcz byli nagradzani przez króla Władysława Jagiełłę.

Danieli, se vším, co píšeš lze v zásadě souhlasit. Ta společná výprava z r. 1433 však měla především vojenské důvody a aspekty, těch politických bych v ní moc nehledal.
Ale jak já to vnímám, to, co uvádíš, byly spíše zářivé střípky v temné mozaice slezsko/polsko - českých resp. katolicko-utrakvistických vztahů. U nás v Česku tomu říkáme "výjimky potvrzující pravidlo". Je to z dobového hlediska vcelku pochopitelné a nikomu z tehdejší Evropy - která ještě na reformaci prostě připravena nebyla a nedorostla do ní - to ani nelze zazlívat.

Já zase v těch negativních souvislostech nemohu nevzpomenout např. odmítnutí krále Jiřího z Poděbrad slezskou Vratislaví, velevýznamným to spojencem Říma. Tento počáteční odboj Varatislavi byl motivován zavilou nenávistí ke všemu husitskému, rozuměj kacířskému, bez ohledu na to, že Jiří z Poděbrad byl "králem dvojího lidu", tj. i katolíků. Dlouho, předlouho trvalo, než se podařilo Poděbradovi zlomit odpor Vratislavi a Bůh ví, jak by to dopadlo, kdyby zrovna v tento čas nestál papež, vědom si osmanské hrozby, na Jiříkově straně.
A podobných příkladů bychom našli více.

_________________
Super omnia vincit veritas (3Ezd 3, 12)
Ego sum via veritas et vita (J 14, 6)

Společná výprava z r. 1433 byla však spolećna z arcykaciři - uź to kratkodobe "braterstvo zbrani" mělo obrovsky vyznam a było to zjevnie přelomani politicke blokady husitskych Ćech ! Katolicke kralostvi zavira oficjalni dohodu z kaciřami a katolicka armie bojuje spolu z kaciři a proti komu !?! arcykatolickemu řádu německých rytířů…

Zygmunt Korybut je oficjalnym zastupcem Vitolda na trun ćeskeho kralostvi (za shodou i podporou polskeho krali).
Polscy a litewscy ritiři kteri bojowali (a po nekolik let i na velitelskych postaveni) přesto źe formalnie zavazny był antihusitsky edikt wieluński z roku 1424 – nikto ne był za jakokolik spoluprace potrestan. Naopak ti lidi byli ale od krale nahradeni.

Ani loupeske prepadeni – velke polske svatosti – Klaśtora na Jasne Hore – Ne povedlo se biskupowi Oleśnickimi promenit v provokace i zaminke pro utok Polski proti husytskim Ćechom.

Jak na proti kralovske vuli mohli husiti po třikrat tahnout po jihu polskeho kralosvi (40-50 km od Krakowa !) na Slovensko ?!?

A vśechny vyźe zmieneni „vyjimky” byli udelany na proti vule, presie katolicke europy, papeża, cisare nemecke riśe, a z řádem německých rytířů od zada.
Ano te „vyjimky” to było bohuźel malo pro Ćeskych husitu vedoucych smertelny boj z vnejśim a vnitrnim nepratelem. Ale pro novokrestian (Jagiełłe i Witolda) to bylo scela nemalo
A ktera zeme tehdejśi europy udelala alespoń jen zlomek toho dobreho pro husicke Ćechy ?

Slezko v XV stolei to uź ne bylo polsko a Vratislav ze vśech mest byl najvic zgermanizowany.
Po revolucni doba (mezi inne: z kandidaturou Kazimierza Jagiellończyka na ćesky trun, spoluprace z Taborem, pomoc slovenskym bratrikom w letach ‘50 a ’60 a tak dal) to uź inny temat…

Je třeba si s plnou vážností uvědomit, že obě strany k této společné výpravě přistoupily pragmaticky.
Sirotci, jako profesionální vojáci ošlehaní vichry bitev, kteří už měli daleko do původních Božích bojovníků, jeli do Polska vydělat si peníze. A o jejich veliteli si nedělejme iluze už vůbec ...

Ano.

Obávám se, že by Polskem protáhli i proti královské vůli ...

... žádná.

Ano, je třeba si uvědomit, že Vratiaslav tehda nebylo Polsko, souhlasím. Ale ještě více je třeba si uvědomit tu skutečnost, že byla velevýznamným městem jedné z vedlejších zemí Koruny české. Potom dostávají mnou naznačené kontroverze poněkud jasnější kontury ...

_________________
Super omnia vincit veritas (3Ezd 3, 12)
Ego sum via veritas et vita (J 14, 6)

to je pravda źe dohoda i spoluprace byla z pragmatyki a z profesionálními vojáki (z kterych nejaka ćast stale byla Božími bojovníki) - ale soućasne pro Polsku, a celou katolickou europu byla to dohoda i militarna spoluprace z kaciri !

Polskem by protáhli proti královské vůli - moźna jedenkrat a i to jenom z prekvapeni i za cenu hodnych ztrat.
Pravdepodobne uź za druche by se to nepovedlo - pro to źe tehdejśa cesta vedla pres horske (Beskydske) udoli - a velmi snadno by bylo cestu zablokovat a i u hlavnicho mesta kralostvi vojska bylo by dost i na velky boj.